در این مقاله به بررسی نحوه تغییر قانون پاس به دروازه بان ها توسط فیفا و تاثیر آن بر فوتبال امروزی خواهیم پرداخت.

کیارش غریبی، فوتبال لب – شاید بتوان این قانون را بهترین تغییر قانون در تاریخ فوتبال نامید. دیگر دروازه بان ها نمیتوانستند توپ را در اختیار بگیرند، آن را به مدافع خود بدهند، سپس دوباره آن را دریافت کنند و زمان قابل توجهی از بازی را تلف کنند. از معروفترین مثال های این مسئله، میتوان به پیتر اشمایکل در فینال یورو ۱۹۹۲ در برابر آلمان نام برد.
یکی از عجیبترین مثال ها برای کشتن زمان بازی از طریق ارسال پاس به عقب به دروازه بان مربوط به ۳۰ سپتامبر سال ۱۹۸۷ و دیدار بین دو تیم رنجرز و دینامو کیف میباشد. زمانی که گرائم سونس هافبک اسکاتلندی تیم رنجرز، از حوالی دایره وسط زمین و فاصله تقریبا ۶۴ متری توپ را به دروازهبان پاس داد. آن بازی نهایتا با نتیجه ۲ بر صفر به نفع رنجرز به اتمام رسید.
اما جرقه اصلی این تغییر از کجا زده شد؟ جامجهانی ۱۹۹۰ یکی از خاطرهانگیز ترین جامجهانی های تاریخ فوتبال است. از اشک های پل گسکوئین تا خوشحالی های معروف روژه میلا با پرچم کرنر اما این جام با میانگین ۲.۲۱ گل در هر بازی کم گل ترین جام جهانی تاریخ نام گرفت و وقتکشی به وضوح در آن دیده میشد. برای مثال پدی بونر دروازه بان جمهوری ایرلند در دیدار برابر مصر در مجموع به مدت ۶ دقیقه توپ را در اختیار داشت. یا مثلا بازی امارات در برابر کلمبیا که وقتکشی های پیدرپی سنگربان اماراتی ها، باعث غیرقابل تحمل بودن این دیدار شد.
همه اهالی فوتبال از این وضعیت ناراضی بودند اما هنوز معلوم نبود قرار است تغییری ایجاد شود یا خیر. نهایتا سپ بلاتر در یکی از جلسات هیئت انجمن بینالمللی فوتبال، پیشنهادی جذاب را ارائه کرد. از جای خود بلند شد و ادای دروازهبانی را درآورد که توپ را در اختیار دارد. تظاهر میکرد که ابتدا به یک سمت از محوطه جریمه میرود و سپس به سمتی دیگر. او حتی آمار هایی درباره مقدار زمان تلف شده توسط دروازهبانان در فوتبال ارائه کرد و گفت “باید به هر نحوی شده این مسئله را درست کنیم”.
مایل ها آنطرف تر و در فرانسه،دنیل جندپکس سرمربی وقت کان راهحلی جدید برای این موضوع پیدا کرد. او پس از مشاهده فینال جامجهانی ۱۹۹۰ و دیدن وقتکشی های پیدرپی دروازهبان ها تصمیم گرفت تا کمی بیشتر درباره این مسئله تحقیق بکند. پس دست به کار شد و با استفاده از دیتا های در دسترس، مقدار زمان کشته شده توسط گلر ها را بهدست آورد. نتایج برایش شوکه کننده بود چرا که حتی دروازهبان تیم خودش زمان زیادی را از این طریق تلف کرده بود.
او پس از مشورت با والتر گگ، رئیس کمیته فنی فیفا، سرانجام در ۱۴ دسامبر ۱۹۹۰ نامهای به فیفا ارسال کرد. او در این نامه اشاره کرده بود که “دروازهبان تیم من، پادشاه وقتکشی است. در اولین بازی فصل و در برابر نانت او توپ را برای ۴۰۳ ثانیه در اختیار داشت. چیزی نزدیک ۴۲ درصد زمانی که تیم من توپ را در اختیار داشت”. اما این نامه فقط به چند عدد محدود نمیشد. او ابتدا پیشنهاد داد تا زمانی که دروازهبان ها میتوانند توپ را در اختیار داشته باشند محدود تر شود. اما پیشنهاد اصلی او که باعث ایجاد انقلابی در فوتبال بود حذف قانون “مجاز بودن دریافت پاس های بازیکنان خودی توسط دروازهبان” بود. پیشنهاد او این بود که”در این مدل، دروازهبان مجاز به دریافت پاس های بازیکنان خودی با دست نخواهد بود”.
زمانبندی ارسال این نامه فوقالعاده بود. دقیقا یک روز قبل از ارسال این نامه، سپ بلاتر کمیته ای به نام “گروه ضربت ۲۰۰۰” ایجاد کرد که متشکل از بازیکنان و مربیان سابق فوتبال بود. هدف آنها این بود تا جزئیتر به مسابقات نگاه کنند و ایدههایی را بدهند که باعث جذابتر شدن این ورزش بشود و با ارسال آن نامه، جندپکس کار را برای آنها راحت کرد.
۶ ماه بعد و در یکی از جلسات هیئت انجمن بینالمللی فوتبال فیفا درخواست مجوز استفاده از قانونی جدید در مسابقات قهرمانی جهان زیر ۱۷ ساله ها را به این انجمن داد. آنها درخواست کردند تا دروازهبان ها مجاز به دریافت پاس های ارسالی توسط بازیکنان همدسته خود نشوند. در صورت عمل به خلاف این ماجرا، قاضی میدان باید یک خطای دو ضرب در نقطه انجام اشتباه توسط دروازهبان را به ضرر تیم خطاکننده بگیرد. این درخواست موفق به دریافت چراغ سبز این انجمن شد و فیفا آماده اجرای آن در مسابقات قهرمانی جهان زیر ۱۷ ساله ها در ایتالیا شد.
سرانجام فیفا این آزمایش را انجام داد و با این وجود این که اجرای این قانون تاثیر بزرگی در افزایش زمان مفید بازی ها نداشت اما از نتیجه راضی بود. بالاخره در تاریخ ۳۰ می ۱۹۹۲، در هتل سلیتک مانور واقع در ولز جلسهای میان سران فیفا و هیئت انجمن بینالمللی فوتبال شکل گرفت تا به طور جدی حضور این قانون در فوتبال را بررسی کنند. نهایتا طرفین به توافق دست یافتند و اجرای قانون را تایید کردند. این قانون برای اولین بار در المپیک تابستانی ۱۹۹۲ بارسلون مورد استفاده قرار گرفت.
اما زمان زیادی نگذشت تا بازیکنان و مربیان راه های دور زدن این قانون را پیدا کنند. برای مثال در یکی از این روش ها بازیکن صاحب توپ بر روی زمین دراز میکشید و توپ را با سر به دروازهبان میسپرد. این مسئله فیفا را مجبور کرد تا اصلاحاتی ایجاد کند. پس از مدتی در اواخر جولای ۱۹۹۲ فیفا اعلام کرد که اگر داور تشخیص بدهد بازیکن قصد دور زدن قانون را دارد، باید مستقیما بازیکن را جریمه بکند.