بولونیا و رستگاری دوباره با ایتالیانو، نیازی به موتا نیست!

آرین اختری، فوتبال لب– یک باشگاه کوچک، مربی و بازیکنانی چشم‌گیر پیدا می‌کند. در نتیجه، مجبور می‌شود آن‌ها را به باشگاه‌های بزرگ‌تر و ثروتمندتر واگذار کند و همه چیز را از نو شروع کند. بولونیا هم از این قاعده مستثنی نبود.

بولونیای موتا

بولونیا در فصل ۲۴–۲۰۲۳، تحت هدایت تیاگو موتا، عملکرد فوق‌العاده‌ای داشت. آن‌ها در سری‌آ پنجم شدند و برای اولین‌بار در تاریخ باشگاه، به لیگ قهرمانان اروپا صعود کردند. آن‌ها پنج امتیاز بیشتر از رم، شش امتیاز بیشتر از لاتزیو و پانزده امتیاز بیشتر از ناپولیِ مدافع عنوان قهرمانی به دست آوردند.

سبک بازی مبتنی بر پاس‌های صبورانهٔ آن‌ها زیر نظر موتا، تحسین زیادی برای تیم و خود شخص موتا به همراه داشت. پس جای تعجبی نداشت که یوونتوس در تابستان ۲۰۲۴ برای جذب این مربی برزیلی‌الاصل اقدام کرد.

پس از او، بازیکنان مهمی مانند ریکاردو کالافیوری و جاشوا زیرکزی هم از باشگاه جدا شدند. بنابراین، بولونیا بدون این مهره‌های کلیدی، در فصل ۲۵–۲۰۲۴ چگونه عمل کرد؟

با گذشت بخش بزرگی از فصل پاسخ این پرسش مشخص شد، آن‌ها بدون تیاگو موتا هم موفق بودند.

دیگر چه؟

شروع فصل البته چندان خوب نبود. آن‌ها فقط یکی از ۱۱ بازی ابتدایی‌شان در تمام رقابت‌ها را بردند. اگرچه هفت تساوی در آن مدت نشان می‌داد بولونیا همچنان تیمی سخت‌ جان برای غلبه است. تنها سه باخت آن‌ها در آن ۱۱ بازی، مقابل ناپولی، لیورپول و استون ویلا، آن هم در بازی‌های خارج از خانه بود.

با این حال، اوضاع از آن زمان به بعد بهتر است. پس از گذشت ۲۹ بازی، روسوبلو، در رتبهٔ چهارم جدول قرار دارد (بالاتر از یوونتوس موتا که در رتبهٔ پنجم است).

توقف ناپذیر

پیشرفت آن‌ها در ماه‌های اخیر بسیار چشمگیر بوده. در سال ۲۰۲۵، تنها تیمی که امتیاز بیشتری از بولونیا در سری‌آ کسب کرده، رم (۲۹ امتیاز) است. در حالی که بولونیا ۲۵ امتیاز به دست آورد.

آن‌ها همچنین برای دومین بار در ۵۵ سال گذشته، در لیگ به چهار پیروزی پیاپی رسیده‌اند. مورد قبلی به شش برد متوالی بین فوریه تا مارس ۲۰۲۴ برمی‌گردد.

آخرین موفقیت بولونیا بسیار چشمگیر بوده. آن‌ها لاتزیو را با نتیجه ۵-۰ در ورزشگاه رناتو دال‌آرا در هم کوبیدند. این نخستین باری بود که آن‌ها از فوریه ۱۹۹۷، (پیروزی ۶-۱ خانگی مقابل هلاس ورونا) با اختلاف حداقل پنج گل در یک بازی سری‌آ پیروز می‌شدند.

این رقابت چندان درخشان پیش نرفت و بولونیا تنها یک امتیاز از پنج بازی اول‌اش کسب کرد. اما همان‌طور که عملکردشان در لیگ داخلی بهتر شد، در اروپا هم خودشان را نشان دادند. آن‌ها مرحله‌ی گروهی را با پیروزی ۲-۱ خانگی مقابل بورسیا دورتموند و تساوی‌های قابل قبول مقابل بنفیکا (۰-۰) و اسپورتینگ لیسبون (۱-۱) به پایان رساندند.

چه طور با رفتن موتا، کالافیوری و زیرکزی، بولونیا هنوز موفق‌ است؟

مدیر فنی باشگاه، جیووانی سارتوری، در کیه‌وو و آتالانتا با بودجه‌ی کم تیم‌های قابل احترامی ساخت. در سال ۲۰۲۲ به بولونیا پیوست و در کنار مارکو دی‌وایو، مهاجم سابق روسوبلو و مدیر ورزشی فعلی کار می‌کرد. انتظار می‌رفت برای جایگزینی موتا سراغ همان سبک قبلی برود. موتا مربی جوانی با ایده‌های نو بود و اطمینان به او حسابی جواب داد.

اما، برخلاف انتظار، آن‌ها سراغ گزینه‌ای باتجربه‌تر یعنی وینچنزو ایتالیانو رفتند. او پس از رساندن فیورنتینا به دو فینال پیاپی لیگ کنفرانس اروپا، (هرچند با دو نایب قهرمانی) از این تیم جدا شد. انتظار می‌رفت ایتالیانو به یکی از تیم‌های بزرگ ایتالیا برود. بولونیا توانست او را جذب کند و با وجود لغزش‌های اولیه، این تصمیم هم مثل یک انتخاب الهام‌بخش دیگر به نظر می‌رسید.

ایتالیانو همان سیستم ۴-۲-۳-۱ که موتا با آن خوب کار کرده بود را حفظ کرده و تقریباً عملکردی برابر با او داشته است. بولونیا پس از ۲۹ بازی، ۵۳ امتیاز دارد؛ تنها یک امتیاز کمتر از فصل گذشته در همین مقطع (۵۴). این دومین بار در دوران سه‌امتیازی شدن بردها (از فصل ۹۵-۱۹۹۴) است که بولونیا پس از ۲۹ بازی چنین امتیازی دارد.

آمار ایتالیانو در آمارهای کلی

با وجود از دست دادن زیرکزی، (که فصل گذشته با ۱۱ گل، بهترین گل‌زن بولونیا در سری‌آ بود) آن‌ها در ۲۹ بازی، ۴۹ گل زده‌اند. این بهترین آمارشان از فصل ۶۶-۱۹۶۵ (۵۴ گل) تاکنون است. در واقع، با ۹ بازی باقی‌مانده، بولونیا تنها پنج گل کمتر از کل فصل گذشته زده است. به نظر می‌رسد دلیل اصلی این عملکرد، بهبود در تمام‌کنندگی باشد. تیم ایتالیانو به طور میانگین ۱۳.۸ شوت در هر بازی می‌زند (در مقایسه با ۱۲.۶ شوت در فصل قبل). افزایش xG، تنها از ۱.۲۸ به ۱.۳۹ بوده است.

از سوی دیگر، بولونیا تاکنون ۳۴ گل دریافت کرده که دو گل بیشتر از کل فصل گذشته (۳۲ گل) است. آن‌ها به‌طور میانگین در هر بازی دو شوت کمتر نسبت به فصل ۲۴-۲۰۲۳ دریافت می‌کنند (۸.۸ در مقابل ۱۰.۸). در واقع، بولونیا با تنها ۲۵۶ شوت، کمترین تعداد شوت دریافتی را در این فصل سری‌آ داشته. هرچند xG دریافتی آن‌ها در هر بازی (۰.۹۷) تقریباً با فصل گذشته (۰.۹۸) یکسان است.

XG مهم است!

مشکل اصلی اینجاست که آن‌ها، امسال موقعیت‌های باکیفیت‌تری به حریفان داده‌اند. شوت‌هایی که بولونیا در فصل ۲۴-۲۰۲۳ از موقعیت‌های غیرپنالتی دریافت می‌کرد. به طور میانگین ۰.۰۸ xG در هر شوت داشت، اما این عدد در فصل ۲۵-۲۰۲۴ به ۰.۱۰ xG رسیده است. در نتیجه، تیم‌ها امسال بهتر از موقعیت‌های خود استفاده کرده‌اند و ۱۱.۹٪ از شوت‌های غیرپنالتی را به گل تبدیل کرده‌اند. در حالی که این نرخ در فصل قبل فقط ۷.۰٪ بود.

فصل گذشته با هدایت موتا، بولونیا به طور میانگین ۵۸.۳٪ مالکیت توپ در سری‌آ داشت. رقمی که تنها ناپولی (با ۶۱.۳٪) از آن بیشتر بود. تحت هدایت ایتالیانو، این عدد تنها اندکی کاهش یافته و به ۵۸.۲٪ رسیده است. همچنان فقط اینتر (۵۹.۷٪) و یوونتوس (۵۹.۲٪) مالکیت بیش‌‎تری دارند. اما تفاوت اصلی در این است که آن‌ها امسال توپ را در نقاط متفاوتی از زمین نسبت به فصل گذشته در اختیار دارند.

field tilt و دیگر شاخص‌ها

شاخص Field tilt (سوگیری در جهتی خاص یا تسلط بر منطقه‌ای هجومی)، میزان تسلط مناطقی از زمین بین تیم‌ها را اندازه‌گیری می‌کند. این شاخص، بررسی می‌کند که هر تیم چه سهمی از مالکیت توپ را در یک‌سوم هجومی خود نسبت به حریفش دارد. اگر این شاخص بالای ۵۰٪ باشد، یعنی تیم شما تعداد پاس‌های بیشتری در یک‌سوم دفاعی حریف، به تعداد پاس‌هایی که در یک‌ سوم دفاعی شما می‌دهند، انجام می‌شود. فصل گذشته، field tilt بولونیا در سری‌آ، ۵۵.۸٪ بود (هفتمین رقم بالای لیگ). اما این عدد تحت هدایت ایتالیانو به ۶۴.۵٪ رسیده است (سومین در لیگ).

دقت پاس بولونیا در سری‌آ این فصل کاهش یافته؛ از ۸۶.۵٪ در فصل گذشته به ۸۳.۶٪ امسال. اما یک دلیل نسبتاً واضح برای این افت وجود دارد: آن‌ها نسبت به زمان موتا، پاس‌های بلند بسیار بیشتری ارسال می‌کنند. در واقع، بولونیا در این فصل بیش از هر تیم دیگری در سری‌آ پاس بلند داده (۱,۴۴۱ پاس). این تفاوت چشمگیری نسبت به فصل ۲۴-۲۰۲۳ دارد؛ فصلی که تنها میلان پاس‌های بلند کمتری از آن‌ها داشت (۱,۷۶۷ پاس).

آن‌ها همچنین پاس‌های پراگرسیو بیش‌تری هم می‌دهند. فصل گذشته، بولونیا از این نظر چهاردهمین تیم سری‌آ بود. امسال تنها سه تیمی که بالاتر از آن‌ها در جدول هستند، پاس‌های پراگرسیو بیش‌تری از بولونیا (۸۲۹ پاس) ثبت کرده‌اند.

آمار تهاجمی

تیم ایتالیانو در حملاتش کاملاً متعادل عمل می‌کند و تقریباً به یک اندازه از هر دو سمت زمین استفاده می‌کند؛ طوری که فقط ۱.۰ درصد اختلاف بین حملات از سمت چپ (۳۷.۵٪) و سمت راست (۳۸.۵٪) وجود دارد. این تعادل باعث می‌شود که دفاع کردن مقابل بولونیا سخت‌تر و غیرقابل‌ پیش‌بینی‌تر باشد، چون مشخص نیست حمله‌ی بعدی از کدام جناح خواهد آمد.

عملکرد تهاجمی بازیکنان

ریکاردو اورسولینی در این فصل لیگ، تعداد گل‌هایی برابر با فصل گذشته‌اش (۱۰ گل) به ثمر رسانده است. او با گلی که مقابل لاتزیو با یک ضربه چیپ عالی به ثمر رساند، تبدیل به سومین بازیکن بولونیا شد که از فصل ۹۵-۱۹۹۴ تاکنون در سه فصل متفاوت سری‌آ، تعداد گل‌هایش دورقمی شده است. پیش از او، فقط مارکو دی وایو (چهار فصل پیاپی بین ۲۰۰۸-۰۹ تا ۲۰۱۱-۱۲) و جوزپه سیگنوری (چهار فصل بین ۱۹۹۸-۹۹ تا ۲۰۰۲-۰۳) به این موفقیت رسیده بودند.

رمو فرویلر که تابستان گذشته پس از یک دوره قرضی موفق در فصل ۲۴-۲۰۲۳ به‌طور دائمی به بولونیا پیوست، در میانه میدان برای ایتالیانو همان تعادل و ثباتی را فراهم کرده که قبلاً برای موتا ایجاد کرده بود. این بازیکن سابق ناتینگهام فارست، تا اینجای فصل:

• دومین بازیکن خلاق بولونیا از نظر خلق موقعیت بوده (۲۹ موقعیت)،
• دومین بازیکن موفق تیم در بازپس‌گیری توپ نیز بوده (۱۱۷ مرتبه).

در ابتدا انتظار می‌رفت که تیس دالینگا، مهاجم تازه‌وارد از تولوز، جای خالی زیرکزی را در خط حمله پر کند؛ اما او نتوانسته جایی در ترکیب اصلی پیدا کند و مغلوب درخشش سانتیاگو کاسترو، مهاجم جوان آرژانتینی، شده است.

کاسترو که تنها ۲۰ سال دارد، تا اینجای فصل در سری‌آ:

• ۸ گل،
• ۴ پاس گل،
• و از نظر تعداد مشارکت در دنباله‌های تهاجمی (توالی‌های منتهی به شوت یا گل) با ۱۰۶ مشارکت، در صدر تیم قرار دارد.

مثل زیرکزی، او هم یک مهاجم همه‌فن‌حریف است و نقش کلیدی در حملات بولونیا ایفا می‌کند.

جاگیری و تحرکات

عملکرد تیم ایتالیانو در بازی بدون توپ بهتر است. بولونیا در این فصل سری‌آ دومین تیم با بیش‌ترین توپ‌گیری‌های پرس بالا است و میانگین این اقدام از 6.3 در هر بازی در فصل گذشته به 7.4 در این فصل رسید. با وجود اینکه هنوز 9 بازی باقی مانده، بولونیا تقریباً به تعداد توپ‌گیری‌های منجر به شوت و گل در فصل گذشته رسید.

بولونیا بیش‌ترین (Pressed Sequences) را در سری‌آ 2024-25 داشته است (362)، در حالی که فصل گذشته در این زمینه در رتبه هفتم قرار داشت. این دنباله‌ها به موقعیت‌هایی اشاره دارند که تیم حریف در یک‌ سوم دفاعی خود، سه یا کمتر پاس ارسال کرده و توالی بازی در نیمه زمین خودشان پایان می‌یابد. تعداد (Pressed Sequences) بولونیا حداقل 31 مورد بیشتر از هر تیم دیگری در لیگ است.

از نظر مقایسه سبک بازی در دو فصل اخیر، بولونیا فصل گذشته سومین تیم از نظر میانگین پاس در هر توالی حمله در سری آ بود (4.4)، اما این فصل با تورینو در رتبه هشتم مشترک قرار دارد (3.6). با این حال، سرعت حمله مستقیم آن‌ها فقط کمی افزایش داشته.

آمار دفاعی

در بخش دفاعی، بولونیا فعال‌تر است، که این می‌تواند توضیحی برای تعداد کم شوت‌هایی باشد که دریافت کردند. آن‌ها 903 اقدام دفاعی ثبت کرده‌اند که حداقل 83 مورد بیشتر از هر تیم دیگر در سری آ است. همچنین، بولونیا کمترین تعداد پاس‌های حریف را در لیگ (8,168) مجاز دانسته است

این موضوع باعث شده که بولونیا کمترین PPDA (تعداد پاس‌های حریف قبل از یک اقدام دفاعی) را در سری‌آ دارا باشد. قطع 9.0، که با فاصله زیاد از سایر تیم‌ها کمترین است. یوونتوس تحت هدایت موتا در جایگاه دوم قرار دارد با PPDA برابر 10.7.

این آمار نشان می‌دهد که بولونیا بیش از هر تیم دیگری در سری آ با پرس شدید حریفان را تحت فشار قرار می‌دهد. در واقع، در میان تیم‌های پنج لیگ برتر اروپا، فقط موناکو (8.7)، بارسلونا (8.6) و پاری سن ژرمن (8.5) PPDA کمتری از بولونیا در این فصل داشته‌اند. فصل گذشته، بولونیا با PPDA برابر 11.6 سومین تیم در این زمینه در سری آ بود.

آینده چه می‌شود؟

بولونیا فصل گذشته در رتبه پنجم سری‌آ قرار گرفت و توانست به لیگ قهرمانان اروپا راه پیدا کند. اما این بار احتمالاً باید عملکرد بهتری داشته باشد، زیرا بعید است که ایتالیا مجدداً یک سهمیه اضافی کسب کند.

حضور در رتبه چهارم بعد از 29 بازی، دستاوردی بزرگ برای بولونیا محسوب می‌شود، به‌ویژه اینکه آن‌ها در حال حاضر بالاتر از تیمی هستند که مربی‌شان را در تابستان از دست دادند. با این حال، تیم ایتالیانو هنوز کارهای زیادی برای حفظ این جایگاه دارد. بر اساس پیش‌بینی Opta Supercomputer، بولونیا 24.4٪ شانس دارد که فصل را در جمع چهار تیم برتر به پایان برساند. شایع‌ترین رتبه نهایی آن‌ها در 10,000 شبیه‌سازی، جایگاه پنجم است (25.8٪)، که حداقل تکرار موفقیت فصل گذشته خواهد بود.

اگر بولونیا فصل 2024-25 را با کسب رتبه‌ای در جمع چهار تیم برتر سری آ به پایان برساند و/یا پس از سال 1973-74 برای اولین بار قهرمان کوپا ایتالیا شود، جشن‌های امیلیا-رومانیا حتی می‌تواند از سال گذشته هم فراتر برود. جایی که حدود 40,000 هوادار در میدان ماجوره، شادی کردند.