المپیک تابستانی و تورنومنت هایی که باعث تغییر شد

امیررضا همایون; فوتبال لب- در گذشته به ورزش و المپیک تابستانی تنها به چشم یک تورنمنت ورزشی نگاه میشد که هیچ سود آوری ای برای جامعه نداشت. اما امروزه این اتفاق برعکس است. برای نهاد ها و کشورهای برگزار کننده یک تورنمنت ورزشی ابتدا تامین اقتصاد آن. یعنی بازگشت حداقلی سرمایه هزینه شده برای ساخت اماکن ورزشی در اولویت قرار می گیرد. امروز نگاهی به آمار و ارقام بازی های المپیک تابستانی توکیو می اندازیم . همچنین آن را با اقتصاد جام جهانی فوتبال که یکی از پردر آمد ترین رویداد های ورزشی در سراسر جهان است،می اندازیم. معیار مقایسه در این مطلب بازی های تابستانی توکیو با جام جهانی قطر که پائیز 2022 برگزار شد،خواهد بود.

دولت ها و نهاد های برگزار کننده یک تورنمنت که در اینجا کمیته بین الملی المپیک (IOC) و فدراسیون جهانی فوتبال (FIFA ) است. چند راه برای در آمد زایی از تورنمنت برگزار شده دارند.

تبلیغات

امروزه تبلیغات یکی از روش های نوین درآمد زایی در تورنمنت های ورزشی و یا فرهنگی در سراسر جهان است. طبعا وقتی اسم جام جهانی و یا المپیک تابستانی به میان آید بسیاری از کمپانی های بزرگ جهان برای اینکه نامشان در این رویداد بزرگ که میلیون ها بیننده دارد،دیده شود،هرکاری انجام می دهند. البته باید گفت تبلیغات در بازی های المپیک تابستانی نقش کمتری را نسبت به بازی های جام جهانی بازی می کند. تویوتا یکی از برند های خودروسازی مشهور ژاپن برای بازی های 2020 رباط خودرویی ها را ساخت که نامش را بر سر زبان ها انداخت. یا اینکه این شرکت ژاپنی تاکسی هایی را برای انتقال ورزشکاران و خبرنگاران به مرکز خبری،دهکده و سالن های برگزاری ساخت. البته باید گفت به مثال هایی که در بالا خواندید تبلیغات غیر مستقیم میگویند.

حق پخش تلویزیونی

حق پخش تلوزیونی در تورنمت های بزرگ یکی از ارکان اصلی است. آنچه به واسطه شیوع گشترده کووید 19 در جهان نقش اول بازی های 2020 بود، چراکه ژاپن به علت کووید 19 درآمد زایی از گردشگران را از دست داد. با این حال حق پخش برای ژاپن در المپیک توکیو 1.76 میلیارد دلار سود به همراه داشت. آمار بزرگی که از ضرر این کشور و مخاطراتی که مردم این کشور در زمان برگزاری بازی های توکیو تحمل کرده اند،بسیار ناچیز بود.

هزینه های ثانویه

هر تورنمنت هزینه های غیر پیش بینی شده با خودش دارد. به طور مثال برای بازی های توکیو زمانی که کمیته برگزاری بودجه مسابقات را تدوین کرد خبری از کرونا در سطح جهان نبود اما زمان برگزاری دولت ژاپن مجبور به استفاده از کیت های تشخیص کووید 19 شد. آنچه هزینه های زیادی را به این کشور تحمیل کرد. بهتر است بگوییم شاید اگر این هزینه ها نبود سرزمین آفتاب تابان هیچ گاه تا این اندازه دچار ضرر از المپیک و پار المپیک 2020 توکیو نمی شد.

مقایسه هزینه های کمیته بین الملی المپیک تابستانی برای توکیو 2020 و ریو 2016

علاوه بر هزینه هایی که کشورها برای دستیابی به میزبانی المپیک می‌کنند، کمیته بین الملی المپیک هم برای جابجایی ورزشکاران و کشورها به بازی های تابستانی و زمستانی هزینه هایی را دارد. این مبلغ برای بازی های تابستانی توکیو 1892 میلیارد دلار امریکا است. در صورتی که این رقم برای المپیک 2016 ریو دوژانیرو برزیل تنها 1 میلیارد پنجاه و سه میلیون دلار بوده است. البته بیشتر شدن هزینه ها در توکیو نسبت به ریو یکی از دلایل اصلی افزایش بودجه کمیته بین الملی المپیک برای بازی 2020 است.

جام جهانی و المپیک تابستانی

بی تردید مقایسه رقابت های المپیک و جام جهانی کار درستی نخواهد بود. چراکه تفاوت برگزاری این دو رویداد بزرگ کار را برای مقایسه در این باره سخت می کند. جام جهانی تنها یک رشته را شامل می‌شود اما المپیک تابستانی چندین رشته را در بر خواهد گرفت. با این وجود اما برای دانستن این موضوع که سود کدام یک بیشتر است باید این اتفاق را رقم بزنیم.
البته باید گفت فیفا و جام جهانی تحت امرش هیچ گاه درگیر اتفاقی همچون کرونا و یا تهدید های ترروریستی نشده اند. بنابراین بسیاری از هزینه های ثانویه که در المپیک 2020 برای ویروس کرونا و در ریو 2016 برای مقابله با تهدید های تروریستی. آن زمان و مقابله با ویروس زیکا بوده است را نداشت. به همین دلیل تفاوت های بسیاری را را می توان بین دو المپیک تابستانی گذشته و جام جهانی 2022 که در قطر برگزار شد را قائل گشت.

شرکای تجاری فیفا

اسپانسرینگ بزرگ و ملموس یکی از اتفاقات ویژه فیفا و جام جهانی نسبت به کمیته بین الملی المپیک و بازی ها است. البته باید گفت IOC هم شرکای گسترده تجاری خودش را دارد اما آنها به اندازه فیفا در زمان برگزاری رقابت ها مملموس نیستند. به طور مثال در جام های جهانی گذشته از 2010 آفریقای جنوبی به این سو خطوط هوایی دولتی قطر،مک دونالد و کوکا کولا سه شریک اصلی فیفا برای برگزاری جام جهانی در هر رده های سنی هستند.

البته بسیاری از شرکت ها با پرداخت هزینه تنها برای تبلیغ در یک دوره از مسابقات به جمع شرکای تجاری فیفا می آیند و پس از آن هم می روند. فیفا از جام جهانی قطر در مجموع 6314 میلیون دلار سود کرد. آنچه باعث شد قطر 2022 تبدیل به سود آور ترین دوره جام جهانی در تاریخ شود. بنابراین سود جام جهانی قطر با المپیک توکیو غیر قابل مقایسه خواهد بود. البته باید به این نکته توجه داشت که المپیک حق اسپانسرینگ ملموس ندارد. دوره قبل بازی های تابستانی هم که معیار مقایسه ما در این مطلب است، در شرایط غیر عادی (شیوع ویروس کرونا) برگزار شد و برهمین اساس کمیته بین الملی المپیک و کشور میزبان بسیاری از درآمد ها مانند بلیت فروشی و گردشگری را از دست دادند.

به همین خاطر به نظر می آید مقایسه درآمد بازی های پاریس که مرداد امسال در پایتخت فرانسه برگزار می شود. به دلیل داشتن شرایط یکسان نسبت به قطر 2022 نگاه واضح تری را به ما در این زمینه می دهد. با این وجود اما توکیو 2020 و قطر 2022 دو تورنمنتی که بودند که هر دو شرایط خاصی را به نهاد های برگزار کننده تحمیل کرده اند. بنابراین این دو رویداد ورزشی مسیر برگزاری تورنمنت ها در سالیان آتی را به کلی تغییر می دهد.