
وامهای مالکان: از توسعه استادیوم تا ابزار دور زدن قوانین
علیرضا خلیلی، فوتباللب – بر اساس آخرین گزارشهای مالی، شش باشگاه لیگ برتر بیش از ۱۰۰ میلیون پوند به مالکان یا شرکتهای وابسته بدهی دارند. این وامها بهطور عمده برای ساخت یا نوسازی استادیومها استفاده شدهاند، اما همیشه اینگونه نیست:
تعداد | باشگاه | مبلغ وام (میلیون پوند) | هدف اصلی |
1 | اورتون | ۴۵۰.۸ | تبدیل به سهام پس از فروش |
2 | آرسنال | ۳۲۴.۱ | بازپرداخت بدهیهای دوران پاندمی |
3 | برایتون | ۲۹۹.۷ | توسعه زیرساخت و تیمسازی |
4 | چلسی | ۱۴۶.۱ | نامشخص |
نمونههای کلیدی:
برایتون:
- مالک تونی بلوم تا ژوئن ۲۰۲۲، ۴۰۶.۴ میلیون پوند به باشگاه وام داده بود.
- علیرغم ساخت استادیوم ۱۰۱ میلیون پوندی در ۲۰۱۱، ۱۰۶.۷ میلیون پوند از این بدهی در دو فصل اخیر بازپرداخت شده است.
- این بازپرداخت اگرچه بر رعایت PSR تأثیری نداشت، اما جریان نقدی باشگاه را تحت فشار قرار داد.
آرسنال:
- تا ۲۰۲۰، تمام بدهیهای آرسنال خارجی و ناشی از ساخت استادیوم امارات بود.
- در دوران پاندمی، مالکان با بازپرداخت زودهنگام ۲۰۲ میلیون پوندی بدهیها (و هزینه ۳۲.۲ میلیون پوندی) به نجات مالی باشگاه آمدند.
مدلهای مالی متفاوت: از سهام تا وام خارجی

۱. منچسترسیتی و نیوکاسل:
- بدون بدهی به مالکان، تأمین مالی از طریق سهام و سرمایهگذاری مستقیم.
- مزیت: اجتناب از فشار بدهی و بهره.
- چالش: وابستگی به جیب عمیق مالکان.
۲. تاتنهام هاتسپر:
- نمونه بارز اتکا به وام خارجی: ۸۵۱.۴ میلیون پوند بدهی برای ساخت استادیوم.
- سالانه ۲۹.۷ میلیون پوند صرف سود این وامها میشود.
۳. چلسی و اورتون:
استفاده از وامهای بدون بهره برای پوشش کسری بودجه یا تبدیل به سهام.
آیا وامهای مالکان «مزیت رقابتی» ایجاد میکنند؟
موافقان:
- وامهای بدون بهره یا کمبهره، میلیونها پوند صرفهجویی در هزینههای مالی ایجاد میکند.
- مثال: اگر وام ۴۵۰ میلیون پوندی اورتون با نرخ بازار محاسبه میشد، فشار مالی باشگاه را فلج میکرد.
مخالفان:
- این وامها لزوماً رایگان نیستند. بازپرداخت آنها میتواند جریان نقدی را مختل کند (نمونه: برایتون).
- برخی باشگاهها مانند آرسنال، تنها در شرایط بحرانی (مثل پاندمی) به مالکان متکی شدهاند.
پارادوکس منچسترسیتی:
- این باشگاه در فاصله ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۳ حدود ۹۸۴.۸ میلیون پوند از مالکان دریافت کرد (عمدتاً از طریق سهام).
- اگر قوانین PSR آن زمان وجود داشت، منچسترسیتی با «تخلف بزرگ» مواجه میشد.
پیوند چالشهای حقوقی با آینده لیگ برتر

دو جبهه نبرد:
۱. چالش APT (معاملات اشخاص وابسته):
- منچسترسیتی خواهان بررسی وامهای بدون بهره، مشابه قراردادهای اسپانسری وابسته است.
- پیروزی احتمالی سیتی میتواند قوانین لیگ برتر را تضعیف و به رقبایی مانند آرسنال و برایتون آسیب بزند.
۲. پرونده ۱۳۰ اتهام اصلی:
- این چالشها رسماً به پرونده اصلی مرتبط نیستند، اما هر شکست لیگ برتر در دادگاه، موضع سیتی را در پرونده بزرگتر تقویت میکند.
سناریوهای محتمل: - اگر لیگ برتر بازنده شود:
- قوانین مالی به دهه ۲۰۰۰ بازمیگردند؛ عصر سلطه باشگاههای با مالکان ثروتمند.
- اگر لیگ برتر پیروز شود:
- نظارت بر کلیه معاملات مالی تشدید میشود؛ محدودیتهای سختتر برای همه باشگاهها.
آزمونی برای تعادل قدرت
این مناقشه تنها درباره پول نیست؛ بلکه نبردی برای تعریف عدالت در لیگ برتر است. آیا لیگ برتر میتواند قوانینی ایجاد کند که هم از باشگاههای کوچک محافظت کند و هم جذابیت سرمایهگذاری را حفظ نماید؟ پاسخ این پرسش آینده فوتبال انگلستان را شکل خواهد داد.
منابع:
- سام لی (خبرنگار ورزشی)
- کریس ودراسپون (تحلیلگر مالی)
- صورتهای مالی باشگاههای لیگ برتر